Không chỉ ở Hà Nội và TP.HCM, các đô thị khác như Hải Phòng, Huế, Ðà Nẵng, Nam Ðịnh, Hải Dương… nước thải sinh hoạt cũng không được xử lý độ ô nhiễm nguồn nước nơi tiếp nhận nước thải đều vượt quá tiểu chuẩn cho phép (TCCP), các thông số chất lơ lửng (SS), BOD; COD; Ô xy hòa tan (DO) đều vượt từ 5-10 lần, thậm chí 20 lần TCCP.

Về tình trạng ô nhiễm nước ở nông thôn và khu vực sản xuất nông nghiệp, hiện nay Việt Nam có gần 76% dân số đang sinh sống ở nông thôn là nơi cơ sở hạ tầng còn lạc hậu, phần lớn các chất thải của con người và gia súc không được xử lý nên thấm xuống đất hoặc bị rửa trôi, làm cho tình trạng ô nhiễm nguồn nước về mặt hữu cơ và vi sinh vật ngày càng cao. Theo báo cáo mới nhất của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, số vi khuẩn E. coliform trung bình biến đổi từ 1.500- 3.500MNP/100ml ở các vùng ven sông Tiền và sông Hậu, tăng lên tới 3800- 12.500MNP/100ML ở các kênh tưới tiêu.

Nước thải được xử lý cơ bản qua bể tự hoại tại các đô thị, khu dân cư tập trung có hàm lượng hợp chất hữu cơ cao (lên đến 60-70%), mùi hôi, BOD, dầu mỡ cao, vi khuẩn gây bệnh. Những hệ thống đang được vận hành đã cũ, xuống cấp và các cơ sở nội thành có diện tích chật hẹp, hết diện tích cho việc mở rộng, cải tạo. Đồng thời việc trường hợp nước thải đã qua bể tự hoại thì phải thường xuyên bổ sung chất dinh dưỡng cho vi sinh hoạt động. Điều này đòi hỏi những thay đổi trong ứng dụng công nghệ xử lý môi trường hiện nay để đáp ứng nhu cầu bùng nổ xã hội.

Một trong những công nghệ xử lý nước thải tiên tiến tiến là Jokaso đến từ Nhật Bản với phương pháp xử lý tại nguồn không qua bể tự hoại.

Từ những năm 1970, công nghệ xử lý nước thải tại nguồn (Jokaso) đã được áp dụng rộng rãi tại Nhật Bản để xử lý ngay tại nguồn lượng nước thải sinh hoạt phát sinh từ các hộ gian đình – thiết bị xử lý nước thải tại nguồn Jokaso đã được cải tiến theo thời gian và là thiết bị phổ thông không thể thiếu cho mỗi hộ gia đình tại Nhật hiện nay. Tuy nhiên, để sử dụng công nghệ Jokaso áp dụng cho các hệ thống xử lý nước thải sinh hoạt tại Việt Nam thì chưa phù hợp, do điều kiện khí hậu Việt Nam không giống với khí hậu tại Nhật Bản. Cùng với đó là quy chuẩn áp dụng tại Việt Nam không đồng nhất với quy chuẩn tại Nhật Bản (ví dụ: tiêu chuẩn Amonia (NH4+) tại Nhật là 20 mg/l, còn tại Việt Nam là 5 -10 mg/l.

Vì vậy để áp dụng công nghệ xử lý nước thải sinh hoạt tại nguồn Jokaso tại Việt Nam, Công ty Đại Phát đã cải tiến lại quy trình hệ thống xử lý cho phù hợp với điều kiện tại Việt Nam và đã được áp dụng rất thành công tại nhiều công trình mà các doanh nghiệp lựa chọn Đại Phát  để tư vấn lựa chọn công nghệ…

Hàng loạt ưu điểm gồm vận hành gần như tự động, không gây mùi hôi ra môi trường xung quanh, có thể mở rộng công suất hoạt động, lắp đặt linh hoạt được xem là giải pháp hiệu quả cao cho các nhà hàng, khách sạn, tòa nhà, phòng khám, cơ sở sản xuất có diện tích hạn chế để xử lý nước thải.

Trong quy trình xử lý nước thải đầu nguồn theo công nghệ Jokaso được từ Công Ty CP Đại Phát Composite được xem như là một sự tư vấn lựa chọn công nghệ dành cho việc xử lý nước thải hiện nay. Nước thải (từ các nguồn sinh hoạt và bếp ăn) được thu gom trực tiếp về hệ thống mà không cần đưa qua bể tự hoại 3 ngăn như những hệ thống thông thường.

Nước thải được đưa vào ngăn số 1 – yếm khí, chảy qua vùng đệm giá thể vi sinh có chứa sinh khối dị dưỡng để xuống đáy rồi thông khoang sang ngăn số 2 – hiếu khí. Ngăn số 2 có hệ thống sục khí dưới đáy có chứa giá thể vi sinh, đưa chu trình nước đi từ đáy lên bề mặt rồi chảy tràn sang ngăn thứ 3 – lắng bùn và khử trùng. Nước sau quá trình xử lý bằng hệ thống này đạt tiêu chuẩn QCVN 14:2008/BTNMT.

Chất lượng xử lý nước thải được quyết định ở ngăn thứ ba phụ thuộc vào chất liệu màng sinh học được sử dụng. Chất lượng màng sinh học càng cao thì hiệu quả xử lý và giá thành của hệ thống càng cao. Kỹ thuật màng lọc cao cho phép xử lý gần như triệt để các thành phần nước thải như BOD 2,3mg/l, N 8mg/l, tổng chất rắn lơ lửng TSS < 5mg/l, tổng khuẩn Ecoli < 100 tế bào/l. Tuy nhiên việc sử dụng màng sinh học dễ dẫn đến tắc màng lọc và hệ thống này cần phải súc rửa 3 tháng một lần.

Trong trường hợp này nước thải có thể được tái sử dụng.

Xử lý nước thải theo công nghệ Jokaso phát sinh bùn ít hơn 30% so với công nghệ truyền thống, góp phần giảm chi phí vận hành ở các khâu thu gom, vận chuyển bùn, rác. Bã lắng đọng (bùn lắng) trong hệ thống Jakoso cần phải được hút (ít nhất 1 lần trong 1 năm) và xử lý. Trung bình một hộ gia đình (5-10 người, nước tiêu thụ 250 lít/người/ngày), tổng lượng bã trong 1 năm vào khoảng 58,8 kg (trọng lượng khô). Xe tải chuyên dụng (trọng tải 2-4 tấn) được sử dụng cho việc hút bã (ảnh dưới). Bã lắng đọc sau khi được hút vào xe rồi được chuyên chở tới trạm xử lý bã lắng đọng.

Sản phẩm sau quá trình xử lý là chất rắn sinh học được sử dùng làm khí sinh học, vật liệu composite, sản suất phân bón hoặc xi măng.

Mô hình xử lý nước thải theo công nghệ Jokaso đã được Công ty Cổ Phần Đại Phát Composite tư vấn chuyển giao công nghệ cho nhiều nhiều đơn vị, doanh nghiệp trên khắp cả nước. Cụ thể, siêu thị – nhà hàng Aone sử dụng hệ thống có công suất 20m3/ngày để xử lý nước thải từ khu vực rửa thịt cá và bếp ăn. Tương tự, nhà hàng tại Khu đô thị Ecopark cũng sử dụng hệ thống có công suất 20m3/ngày để xử lý nước thải sinh hoạt từ nhà hàng.

Với những đơn vị đã có hệ thống xử lý nước thải truyền thống kém chất lượng thì có thể cải tiến để ứng dụng công nghệ Jokaso đem lại hiệu quả xử lý cao như lắp đặt hệ thống mới. Giải pháp này giúp tiết kiệm chi phí, chỉ đầu tư 30% so với lắp đặt Jokaso mới.